Kapetyngowie i Plantageneci

The Families of Eleanor of Aquitaine: A Female Network of Power in the Middle Ages - J.F. Andrews

Historycy, omawiając dzieje monarchów i ich dynastii, zwykle podążają przykładem kronikarzy i o kobietach z rodzin królewskich mówią: była matką/żoną/córką. Tyle. Jej rolą było wyjść za mąż i urodzić dziedziców. 

Na szczęście coraz więcej badaczy poświęca się odkrywaniu wielu roli, jakich podejmowały się królowe, księżniczki, córki, spadkobierczynie - za życia i po śmierci swoich rodziców, małżonków czy dzieci były nie tylko regentkami, ale też pośredniczyły w negocjacjach czy wpływały na losy państwa.

Książka J. F. Andrews "Rodziny Eleonory Akwitańskiej: żeńska sieć władzy w średniowieczu" opisuje dzieje córek i synowych jednej z najbardziej rozsławionych królowych. Eleonora była w końcu jedyną kobietą ukoronowaną zarówno na królową Francji, jak i Anglii. 

Poznajmy losy Marii (najstarszej córki Eleonory z Ludwikiem VII), Alicji (drugiej córki zrodzonej ze związku z francuskim monarchą), trzech córek ze związku z Henrykiem II: Matyldy, Eleonory i Joanny. Dowiadujemy się także, jak król angielski brał na wychowanie przyszłe żony swoich synów: Małgorzatę (żonę Henryka Młodego), Konstancję Bretońską, Avisę z Gloucester i pierwszą narzeczoną Ryszarda, której ostatecznie nie poślubił, oskarżając ją o romans z ojcem. 

Berengaria z Nawarry została dostarczona przez Eleonorę na Sycylię, by wkrótce poślubić Ryszarda Lwie Serce. Ostatnią bohaterką książki jest Isabella z Angoulême (najmłodsza synowa Eleanory), żona Jana bez Ziemi.

Przemierzamy tysiące mil, odwiedzamy nie tylko Anglię czy Francję, ale także Hiszpanię, cesarstwo niemieckie, Sycylię, Węgry i Ziemię Święta, do której nasze bohaterki zawitały na krucjatę.

------------

Two Houses, Two Kingdoms: A History of France and England, 1100-1300 - Catherine Hanley

Książka Catherine Hanley jest nieco inna od tej przytoczonej powyżej. Autorka skupia się na przedstawieniu, jak Kapetyngowie i Plantageneci oddziaływali na siebie na przestrzeni XII i XIII wieku, aż do początku XIV stulecia i sławnych zaślubin Izabeli z Edwardem II.

W przedmowie Catherine Hanley zaznacza, że badacze angielscy zwykle pomijają opis sytuacji na dworze Kapetyngów czy odbiór francuskich kronikarzy. I vice versa. Autorka stara się przytoczyć i omówić, jak sytuacja życiowa danego króla wpływała na losy dynastii, państwa oraz sytuacji na kontynencie. 

Jednocześnie, wraz z zarysowywaniem wydarzeń na dworze francuskim i angielskim, poznajemy tylko szczątkowe informacje o wydarzeniach w tle. Biorąc się za bary z tak obfitym w wydarzenia okresem (dwa stulecia!), Catherine Hanley nie mogła jednocześnie rysować obrazu zmian w prawodawstwie czy analizować wszystkich stronnictw politycznych na dworze króla Anglii i Francji. Nie wspominając o ewolucji w kulturze czy religii.

Książka jednocześnie sprawia wrażenie niepełnej i przepełnionej suchą wyliczanką. Raz, brakuje zagłębiania się w dokładne zobrazowanie sytuacji na dworze królewskim (jak to miało miejsce w poprzedniej książce), a dwa - pędzimy poprzez dziesięciolecia konfliktów, krucjat, małżeństw, pogrzebów, kanonizacji, papieży, wypadków na turniejach i fali epidemii. Książka Catherine Hanley jest więc większym wyzwaniem (w odbiorze) niż dzieło J. F. Andrews.

------------

Obie pozycje znajdują się na Storytel w języku angielskim, w wydaniu papierowym różnica wynosi około 180 stron (J. F. Andrews napisał/a krótszą, 300 stronicową pozycję). Nie spotkałam wydania polskiego, audiobooki czyta Jennifer M. Dixon.

Komentarze