Whorls

Oryginalny post: https://fsgk.pl/wordpress/2018/09/oblakane-spekulacje-whorls/

W 7 sezonie “Gry o Tron” ujrzeliśmy naskalne wizerunki Innych w towarzystwie kręgów, spiral i innych symboli. To nie pierwszy raz, gdy twórcy serialu pokazują nam charakterystyczne koncentryczne ułożenie obiektów. Widzieliśmy je już w pierwszym sezonie serialu i to nawet kilkakrotnie. David J. Peterson (językoznawca, twórca m.in. języka Dothraków i valyriańskiego) w wywiadzie dla westeros.pl powiedział, że chciałby mieć więcej wpływu na malunki – hieroglify z czwartego odcinka siódmej serii. Wydaje się, że Dedeki czerpały w tym przypadku inspirację z naszej kultury. Ale czy na pewno?❄

Angielskie słówko whorl można przełożyć jako zwój, skręt. Przypomina spiralę bądź kołowy wzór kręgów. Stosowane jest w biologii do opisywania odcisków palców, roślin, muszli zwierząt, struktur narządów. Koncentryczne kręgi nie łączą się ze sobą, każdy jest większy od poprzedniego. Wzory te występują np. w mitologii nordyckiej, greckiej, celtyckiej i słowiańskiej. A w książkach George’a R. R. Martina takie spiralne symbole ukryte są… na kartach wszystkich tomów Pieśni Lodu i Ognia.

Daenerys odkrywa spirale na drzwiach Domu Nieśmiertelnych:

Wreszcie schody się skończyły. Po jej prawej stronie otworzyły się potężne drewniane drzwi. Wykonano je z hebanu i czardrewna. Czarne i białe plamy tworzyły dziwne, przeplatające się spirale. Były bardzo piękne, lecz z jakiegoś powodu również przerażające.
Krew smoka nie może się bać — pomyślała.
Starcie Królów 

Czarno-białe drzwi (w przekładzie jest błąd, oryginał: “The double doors showed a hunting scene carved in ebony and weirwood.”) znajdują się w pracowni Tobho Motta, który potrafi przekuwać valyriańską stal i stworzył zieloną zbroję dla Renly’ego Baratheona.

Dom, którego szukali – olbrzymia drewniana budowla wystająca górnymi piętrami nad wąską ulicę – znajdował się na szczycie wzgórza, na końcu ulicy. Jego podwójne drzwi zdobiła scena z polowania wyrobiona w kości słoniowej i w grabowym drewnie. Wejścia strzegli kamienni rycerze w wymyślnych zbrojach z wypolerowanej rudej stali, dzięki którym przypominali gryfa i jednorożca.
Gra o Tron 

Hebanowo-czardrzewne wrota Arya widzi w Braavos w Domu Czerni i Bieli, siedzibie gildii zabójców, których zawołaniem jest valar morghulis – każdy musi umrzeć.

Na szczycie czekała na nią para rzeźbionych, drewnianych drzwi wysokich na dwanaście stóp. Te po lewej wykonano z jasnego jak kość czardrewna, a te po prawej z błyszczącego hebanu. Pośrodku obojga wyrzeźbiono twarz księżyca: hebanową na drzwiach z czardrewna, z czardrewna na hebanowych.
Uczta dla Wron 

Dom Nieśmiertelnych w Qarthu otacza drzewa będące źródłem cienia wieczoru, napoju czarnoksiężników – te drzewa mają czarną korę i niebieskie liście (odwrotność czardrzewa, białego czardrzewa z czerwonymi liśćmi).

[Ruiny] Owijały się niczym kamienny wąż wokół gaju drzew o czarnej korze.
Starcie Królów 

Dany dostrzega w Pałacu Pyłu jeszcze jedną spiralę:

Zniszczony przez pleśń dywan pod jej stopami miał ongiś wspaniałe kolory. W tkaninie dało się dostrzec złote spirale, lśniące jeszcze wśród wyblakłej szarości i cętkowanej zieleni.
Starcie Królów 

Tę samą złotą spiralę nosi na szacie Qyburn, nekromanta, ex-maester, który przywrócił do życia Roberta Stronga (Gregora Górę Clegane’a).

Jego rąbek, rękawy i sztywny, wysoki kołnierz zdobiły złote spirale, Qyburn przepasał się też złotą szarfą.
Uczta dla Wron 

Uzdrowiciel z Domu Czerwonych Dłoni w Braavos ma szatę w czerwono białe pasy układające się w spirale.

Zamiast tego zmarnował resztę srebra na uzdrowiciela z Domu Czerwonych Dłoni, wysokiego, bladego mężczyznę, na którego szacie wyhaftowano czerwone i białe pasy układające się w spirale. Za całe swe srebro Sam otrzymał tylko pół butelki sennego wina.
Uczta dla Wron 

Czerwone dłonie uzdrowicieli niczym… liście czardrzewa, które wyrastają z zielonych jasnowidzów.

Drzewo serce, jak nazwał je Ned. Korę miało białą jak kość, a jego ciemnoczerwone liście przypominały tysiące zakrwawionych dłoni.
Gra o Tron 

Czerwone dłonie to też Ognista Dłoń Pana Światła, którego kapłani słyną ze wskrzeszeń – Thoros z Myr przywrócił do życia Berica i (pośrednio) Catelyn Stark, a Melisandre została wskrzeszona prawdopodobnie przez przełożonych.

Spirale zdobią smocze jaja Daenerys (w przekładzie jest błąd, oryginał: “It was the pale one, its scales the color of butter cream, veined with whorls of gold and bronze, and Dany could feel the heat of it.”).

Kiedy obudziła się po raz trzeci, smuga słonecznego blasku wlewała się do namiotu przez dymny otwór, a jej dłonie spoczywały na smoczym jaju. Było ono jasne, w kolorze śmietany, poprzecinane złotymi i brązowymi żyłkami. Dany czuła jego ciepło.
Gra o Tron 

Wygląda na to, że wszystkie smocze jaja mają skorupy w spiralne wzory.

Jajo Aeriona wygląda jakby było zrobione ze złota i srebra i całe poprzecinane żyłkami ognia. Moje jest w biało zielone i mieszające się ze sobą spiralne wzorki.
Łuski były gładkie w dotyku, a ich mocna, soczysta czerwień zdawała się iskrzyć, kiedy [Dunk] obracał jajo w rękach. Krew i ogień, pomyślał, ale miało ono w sobie również złote cętki oraz czarne niczym noc spirale.
Tajemniczy Rycerz 

Valyrianie zasłynęli na całym świecie ze swoich smoków i stali. Wytwarzali z niej przede wszystkim miecze. Ale nie tylko. Spoiler z rodziału Aerona z Wichrów Zimy:

Whorls and glyphs and arcane symbols molded into steel. Valyrian steel, the Damphair knew. His armor is Valyrian steel.
Forsaken, The Winds of Winter

A Rhoynarzy hodowali ogromne żółwie, których dosiadali książęta:

Tyrion zauważył kilkanaście różnych rodzajów – duże i małe, płaskogrzbiete i czerwonouche, miękkoskóre i łamignaty, żółwie brązowe, zielone i czarne, pazurzaste i rogate, a także takie, których grzebieniaste skorupy pokrywały spiralne wzory barwy złotej, nefrytowej i kremowej. Niektóre były tak wielkie, że człowiek z łatwością mógłby jechać na ich grzbiecie. Yandry przysięgał, że rhoynarscy książęta przeprawiali się na nich przez rzekę.
Taniec ze Smokami 

GRRM już w I tomie obok spiral na jajach Daenerys umieścił wskazówkę, czym inspirował się przy tworzeniu magicznego klucza (ten fragment też jest najeżony błędami w tłumaczeniu, zerknijcie na Czytaje).

Wystawione przed namioty tarcze z herbami obwieszczały, kto w nich przebywa: złoty orzeł Seagarda, pole pełne skowronków Bryce’a Carona, kiść winogron Redwyne’ów, cętkowany dzik, czerwony wół, płonące drzewo, biały baran, potrójna spirala, fioletowy jednorożec, tańcząca panna, ostrokrzew, bliźniacze wieże, sowa uszata i wreszcie śnieżnobiałe tarcze herbowe Królewskiej Straży.
Gra o Tron 

Masseyowie wywodzą się z Pierwszych Ludzi. Justin Massey towarzyszy królowi Stannisowi. Tak opisywany jest w rozdziale Theona z Wichrów Zimy:

Another knight, Theon knew, when Massey entered.This one was fair, with a neatly trimmed blond beard and thick straight hair so pale it seemed more white than gold. His tunic bore the triple spiral, an ancient sigil for an ancient House.
Theon I, The Winds of Winter 

Potrójna spirala z herbu Masseya łączona jest z kultem ślepych kapłanów z Lorath, ale rozwiązania zagadki należy szukać w mitologii naszego świata. Triskelion to symbol, który znajdziemy na wytworach sztuki greckiej, celtyckiej, nordyckiej i słowiańskiej. Motyw zdobniczy szczególnie popularny był jako grawerunek na kamieniach, biżuterii i naczyniach. Występuje w herbach, na flagach państwowych i logach neopogańskich związków wyznaniowych. Pierwotnie oznaczał trzy żywioły (wodę, powietrze i ziemię) i potrójny wymiar życia (fizyczny, psychiczny i duchowy). Symbol triskelionu kojarzony jest z kultem chtonicznym bóstw ciemności i śmierci oraz ziemi i jej płodności.

Wszystkie spirale z Pieśni Lodu i Ognia wiążą się z cyklem życia i śmierci, magią krwi i ofiarami (“Za życie można zapłacić tylko śmiercią”), starciem sił lodu i ognia, które potrafią tchnąć życie w umarłych (lód “zachowuje” w przypadku Innych, ognisty pocałunek kapłanów R’hllora “ożywia”). Dom Nieśmiertelnych z Qarth to przeciwieństwo Domu Czerwonych Dłoni w Braavos. Smoki i rhoynarskie żółwie były magicznymi istotami (septon Barth twierdził, że smoki są sztucznym tworem wyhodowanym z wywern).

Zbroja Eurona to dzieło Valyrian, którzy tworzyli niezwykłe artefakty, m.in. rogi kontrolujące smoki.

Valyriańska stal niszczy Innych (smocza stal według książek znalezionych przez Samwella w bibliotece Czarnego Zamku w „Uczcie dla Wron”), podobnie jak obsydian (czyli zmrożony ogień, smocze szkło).

Od chwili, gdy po raz pierwszy przeczytałam “Świat Lodu i Ognia”, zaczęły fascynować mnie teorie dotyczące mitologii cyklu George’a R. R. Martina: Hyrkoona Bohatera, Wielkiego Cesarstwa Świtu, Pięciu Fortów YiTi – odpowiedników westeroskiego Muru. Spekulacje fanów rozpoczynały się od powiązania dawnych opowieści i ich bohaterów oraz walki, którą stoczyli z ciemnością, lodowymi demonami, złym imperatorem, Nocnym Królem – zarówno w kulturach Essos, jak i Westeros zachowały się podania o okresie, którzy maesterowie nazwali Długą Nocą. Oprócz elementów spójnych fani Pieśni Lodu i Ognia często spierali się, jak połączyć wytwarzanie smoczej stali z epoką przedvalyriańską, skąd w Westeros kości smoków, jak powstała forteca na Wyspie Bitwy i czy czarny oleisty kamień w Sothoryos mógł być kształtowany bez użycia smoczego płomienia.

Myślę, że cała technologia związana z wytwarzaniem budynków i artefaktów w starożytnym Planetos związana była z wyższymi tajemnicami, jak powszechnie określa się zapomniane umiejętności i niedostępne moce. Antyczni osadnicy, naukowcy i założyciele miast poznali podstawową zasadę, na której opierała się magia. Z jej pomocą stworzyli swoje imperia, budynki, miecze i potwory. Składali ofiary i używali krwi do rytuałów, które finalnie dawały im moc wytwarzania valyriańskiej stali, magicznych rogów, ożywiania zmarłych czy wywoływania tsunami. W ten sposób panowali nad żywiołami lodu i ognia.

❄Whorls w dużej ilości pojawiają się w filmie Mroczne Miasto, który GRRM określił jako “niepokojący, pokręcony i dziwnie piękny”. Zachęcam do seansu wszystkich zainteresowanych inspiracjami Innych.